RENKLİ VE ÖFKELİ KOLİBRİLER

Yazı: Michael Klesius
Fotoğraflar: Luis A. Mazariegos
Çiçek nektarı için böceklere ve diğer kuşlara verdikleri savaşla ustalaşan kolibrilerin her biri bir mikro-mühendislik harikası.

Bir anlık mavi bir ışıltı ve bir kanat çırpışın ardından küçük kuş -yoksa böcek miydi?- gözden kayboluyor; işte serapların en kısası. Dakikalar sonra yeniden görünüyor, bu kez daha iyi bir açıdan. Evet, bu bir kuş; aşırı hareketli kanatlarını saniyede 80 kez çırparak belli belirsiz bir vızıltı üreten, başparmak boyutlarında bir derviş. Kuyruk tüyleri dümen gibi hareket ederek, hassas hareketlerle onu üç boyutta yönlendiriyor. Parlak turuncu bir çiçek gördüğünde iğnemsi gagasından dışarı, iplik inceliğinde titreşen bir dil uzanıyor. Gün ışığı, yanardöner tüylerinin üzerinden geçerken yansıyan renk, güneş gören bir pencere önüne asılmış bir mücevher kadar göz kamaştırıcı. İnsanların kolibrilere duydukları derin sevgiye ve onu tarif etmekte zorlanmalarına şaşmamalı. En mesafeli bilim insanları bile, konu kolibriler olunca "güzel", "çarpıcı" ve "egzotik" gibi sözler kullanmaktan kendilerini alamıyor.
İşin daha da ilginç olan yanı, narin görünümlü kolibrilerin hayvanlar âleminin en dayanıklı canlılarından biri olması. 330 kadar tür, Alaska’dan Arjantin’e, Arizona çölünden Nova Scotia kıyılarına, Brezilya’nın alçak düzlüklerindeki ormanlarından, Andlar’ın 4500 metre yükseklik üzerindeki kalıcı kar sınırına kadar farklı ve çoğunlukla da sert çevre koşullarında yaşam savaşı veriyor. (Esrarengiz bir şekilde bu kuşlar yalnızca Yeni Dünya’da görülüyor.)
Kuşbilimci Karl Schuchmann, "Kolibriler, omurgalıların yaşayabileceği koşulların sınırlarında yaşıyor ve bunun üstesinden geliyorlar," diyor. Schuchmann, esaret altında 17 yıl yaşamış bir kolibri olduğunu söylüyor. "Yalnızca beş-altı gram ağırlığında olan ve bu kadar uzun süre yaşayabilen bir organizmanın ne kadar dayanıklı olduğunu düşünün." Dakikada -üstelik tünediği anlarda!- ortalama 500 kez çarpan minicik kalbi, 17 yıl boyunca dört buçuk milyar kez atmış olmalı; bu da 70 yaşında bir insanın toplam kalp atışının neredeyse iki katı demek.